Sanat Felsefesi Nedir? Kuramları ve Toplumla İlişkisi

Sanatın kıymeti, sanat felsefesi için mühim bir problemdir. Sanatın kıymeti, sanat eserleri için neyin iyi yada kötü bulunduğunu belirler. Sanatın kıymeti, sanat eserlerinin toplumsal, kültürel ve tarihsel bağlamda da ele alınabilir. Sanatın kıymeti, güzel duyu, etik ve siyasal boyutlarını da içerebilir.

♥ Selam İsmim Aysel , 26 Yaşındayım Sohbet etmek istiyorum Arayın Konuşalım. Her Türlü Sohbete Varım Tıkla Ara Beni.! ♥.  003225889363

Sanat Felsefesi Nedir?

sanat-felsefesi.webp

Sanat felsefesi, sanatın doğasını, fonksiyonunu ve kıymetini inceleyen felsefi bir disiplindir. Bu disiplin, sanatın özelliklerini ve sanat eserlerinin ne işe yaradığını tartışırken, sanatın toplumsal, kültürel ve tarihsel bağlamını da ele alır. Sanat felsefesi, sanatın ne olduğu, ne yapabileceği ve ne yapması gerektiği mevzusunda düşünmeyi hedefler.

Sanatın doğası ve sanat eserlerinin ne olduğu, sanat felsefesi için temel sorular arasındadır. Sanat eserlerinin ne olduğu sorusu, sanatın tanımıyla direkt ilişkilidir. Sanat felsefesi, sanatın özünü bulmaya çalışır ve bu özün ne olduğu mevzusunda değişik teoriler geliştirir. Bazılarına gore, sanat eserleri, güzel duyu zevk veren nesnelerdir, bazılarına gore ise, sanat eserleri kendileri kelimenin tam anlamıyla anlamlıdır ve direkt bireysel deneyime hitap ederler.

Güzel duyu ve Sanat Felsefesi

sanat-felsefesi-001.webp

Tarihsel varlık alanı, tüm insan eylemlerinin ürünü olan yapıtlarla, insanoğlunun tüm başarılarını, insanoğlunun ve insan toplumlarının başından gelip geçen vakaları içerisine almaktadır. Tarihsel varlık alanında meydana gelen bireysellik, anlam ve gaye problemi yüzünden, bu alandaki tüm insan eylemlerini ve bu eylemlerin ürünü olan insan başarılarını, fenomenlerini, fenomen gruplarını ayrı ayrı incelemek gerekmektedir.

İşte bu tür insan eylemi ve başarısı olan sanat da bu şekilde bir alandır, şu demek oluyor ki tarihsel varlık alanıdır. Sanat yapıtları da, bilgide olduğu benzeri, hususi bir eylemin ürünüdür; ve sanat yapıtları denilince de şiir ve yazın, fotoğraf ve yontu, müzik, yapı sanatı vb. benzeri insan başarısı söz mevzusudur. Sanat zamanı insanoğlunun belli eylemlerinin ürünleri olan yapıtları, belli bir çağda geçerlikte olan görüş açısından, bu yapıtların üslup ve daha farklı özelliklerinden kalkarak, onları türlere, çağlara ayırarak inceler.

Sanat tarihçileri ne biçimde hareket ederlerse etsinler; bir defa onlar da her bilimcinin yapmış olduğu benzeri sanat denilen varlık alanını parçalıyorlar; bu sebepten çeşit çeşit sanat dalları arasındaki ilişkiyi gözden kaçırıyorlar.

Bundan daha farklı insanoğlu, sanat adını alan bu eylemleriyle ne istiyorlar? Bu eylemler insan için nasıl bir anlam taşıyor? İnsanlar bu eylemleriyle neyi gerçekleştirmek istiyorlar? İnsanların bu eylemlerini yöneten ölçüt ve ilkeler, şu demek oluyor ki sanat değerleri var mıdır? Şayet bu benzeri ölçüt ve değerler var ise, bunlarla etik değerler içinde bir ilişki var mıdır? Sanat yapıtlarıyla varlık dünyası, sanatla insan ve yaşam içinde bir ilişki var mı? Yoksa sanat boş bir hayalden daha farklı bir şey değil midir? Yoksa bir tür informasyon midir?

Tüm bu ve bunlara benzeyen sorunları incelemek, hiçbir sanat veya yazın tarihinin işi olması imkansız. Bu şekilde bir araştırma şekli, fakat felsefenin bir işi olabilir.

Sanat Felsefesi Kuramları

sanat-felsefesi-002.webp

Sanat felsefesinin bu sorulara yaklaşımı üç değişik anlayışla gerçekleşmektedir. Bu anlayışlar;

Yansılamak (Mimesis) Kuramı

Bu anlayışa gore sanat, sanatçının algıladığı nesneleri sanat eserlerine çeşit çeşit şekillerde yansıtmasıdır. Bundan dolayı bu kurama yansıtma kuramı da denmektedir. Felsefe tarihinde bu kuramın ilk temsilcisi Platon’dur. Ona gore sanatçı nesneleri yansılamak eder. Platon’a gore nesneler ideala dünyasının kopyaları oldukları için, sanatın da taklidin taklidi bulunduğunu düşünmektedir. Platon’un bu düşüncesine gore, sanatı negatif olarak değerlendiğini söyleyebiliriz.

Yansıtma kuramının bir öteki temsilcisi de Aristoteles’dir. Ona gore de sanat bir yansıtmadır, bir taklittir. Yansılamak ise yalnız şimdi algılanan nesnelere ve vakalara değil, geçmişe olduğu benzeri geleceğe de yönelebilmektedir. Aristoteles’e gore sanatlar içinde en yüksek sanat ise, tragedyalardır.

Yaratma Kuramı

Yaratma kuramına gore, sanatçı algıladığı maddi varlığa, duygu, fikir ve hayal enerjisini katması ile gerçekleşir. Maddeler, bu biçimde tinselleşip, şekil alarak bir sanat eserine dönüştüğü süre ölümsüzleşmektedir.

Oyun Kuramı

Oyun kurami sanat ile oyun içinde her zaman bir benzerlik bulunduğunu düşünen anlayıştır. Bunun sebebi ise her iki etkinliğinde amacının aynı görülmesidir. Sanatı oyun olarak gören düşünürlerden biri Schiller’dir. Ona gore; “İnsan oynadığı süre boyunca tam bir insandır.”

Filozofların Güzel duyu Anlayışları

sanat-felsefesi-003.webp

Eskiçağlardan beri pek çok felsefeci güzel duyu (güzellik) mevzusuna değişik anlamlar yükleyip yorumlamışlardır. Bunlarda en fazla öne çıkan filozoflar ve görüşleri ise şunlardır:

  • Platon’a gore güzellik bir ideadır. İdealar süre ve mekandan bağımsız mutlak varlıklardır. Bu biçimde olan bir güzelliğe Platon kendiliğinden güzel adını vermektedir. Zamana ve mekana gore değişen güzellikle ise relativ (göreli) güzelliklerdir.
  • Aristoteles, güzelliği daha fazla matematik olarak açıklar. Güzellik, ona gore, orantıya dayanmaktadır. Bundan dolayı, orantıdan yoksun şeyler güzel olması imkansız.
  • Hegel’e gore ise güzellik, mutlak ruhun (tin) nesnelerde görünüşe ulaşmasıdır.
  • Schopenhauer’a gore güzellik, mutlak iradenin kendisini dışlandırmasıdır.
  • N. Hartmann’a gore güzellik, tinin maddede kendini göstermesidir.
  • Uygar felsefede de güzellik, gene Platon ve Hegel’de olduğu benzeri ya idealist yönde açıklanır veya Aristoteles’de olduğu benzeri matematik olarak açıklanır.

Sanat Felsefesi ve Toplumsal İşlevi

sanat-felsefesi-004.webp

Sanat felsefesi, sanatın toplumsal fonksiyonunu incelemek de dahil olmak suretiyle pek çok mevzuyu ele alır. Sanatın toplumsal işlevi, sanat eserlerinin toplumda nasıl bir tesiri bulunduğunu ve toplumun sanata nasıl bir reaksiyon verdiğini inceler. Sanat felsefesi, sanatın toplumsal işlevinin pek çok değişik boyutunu ele alır.

Sanatın toplumsal işlevi, sanat eserlerinin toplumda nasıl bir tesir yarattığını inceler. Sanat, toplumsal bir vasıta olarak kullanılabilir ve toplumsal değişiklik ve dönüşüme katkıda bulunabilir. Sanat, toplumsal problemleri ele alabilir ve çözümler sunabilir. Bundan dolayı, sanat eserleri çoğunlukla toplumsal mevzuları ele alır ve bu konuların insanoğlu üstündeki tesirini tartışır.

Sanatın toplumsal işlevi, toplumun sanata nasıl bir reaksiyon verdiğini de ele alır. Sanat eserleri, toplumun kültürel değerlerini, inançlarını ve beklentilerini yansıtabilir. Sanat eserleri, toplumda münakaşa mevzusu olabilir ve değişik tepkilere sebep olabilir. Sanat, toplumun bir parçasıdır ve toplumun sanata nasıl reaksiyon verdiği, sanatın toplumsal işlevinin anlaşılmasına destek sunar.

Sanat felsefesi neden {önemlidir}?

Sanat felsefesi, sanatın insan hayatındaki rolüne dair mühim soruları ele alır ve sanatın anlamını ve kıymetini tartışır. Sanat felsefesi, insanların sanatla ilgili düşüncelerini ve anlayışlarını geliştirmelerine destek sunar.

Sanat felsefesi hangi mevzuları ele alır?

Sanat felsefesi, sanatın doğası, tanımı, kıymeti, işlevi, güzelliği, anlamı ve yaratım süreci benzeri mevzuları ele alır. Sanat felsefesi ek olarak, sanatın toplumsal ve kültürel bağlamı, sanat eserlerinin yorumlanması ve eleştirisi, sanatın zamanı ve estetiği benzeri mevzuları da ele alır.

Sanat felsefesi ile sanat zamanı arasındaki fark nedir?

Sanat felsefesi, sanatın doğası, tanımı, kıymeti ve işlevi benzeri felsefi mevzuları ele alırken, sanat zamanı sanatın tarihini, gelişimini ve evrimini inceler. Sanat felsefesi, sanatın anlamını ve kıymetini tartışırken, sanat zamanı sanat eserlerinin tarihini, sanatçıların hayatlarını ve sanatın kültürel ve tarihsel bağlamını ele alır.

Sanat felsefesi ile güzel duyu arasındaki fark nedir?

Sanat felsefesi, sanatın doğası, tanımı, kıymeti ve işlevi benzeri mevzuları ele alırken, güzel duyu duygu ve deneyimlerle ilgilenir. Güzel duyu, güzellik ve hoşluk benzeri kavramlarla ilgili duygu ve deneyimleri incelerken, sanat felsefesi sanatın kıymetini ve anlamını ele alır.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*