Eleştiri Nedir? Türleri ve Önemi Hakkında Bilgiler

Eleştiri diyince aklımıza devamlı yapılan şeyler üstünde negatif bir halde yürütmüş olduğumuz negatif, savunulan görüşün zıttı fikirler gelir oysaki eleştiri tam olarak bu değildir.

Eleştiri, bir mevzu hakkında pozitif ve negatif düşüncelerinizi beyan etmenizdir. Bir mevzu hakkında yorum yapıyor ve o mevzuyu geliştirip o mevzu hakkında yeni bilgiler katarak daha farklı bir tarafa çekiyorsanız eleştiri yapıyorsunuzdur. Eleştiri yapmak bir mevzu hakkında fikirlerinizi, çözümlemelerinizi ve analizlerinizi yaptığınız konuşmalar olarak da görülebilir. Eleştirinin çoğunlukla araştırma ve sorgulamaya yönelik bir yorumlama çeşidi bulunduğunu söyleyebiliriz.

Eleştiri Nedir?

Eleştiri kelimesi, bir yapıt, yaratı, düşünce yada vaka hakkında değişik kişilerin yada grupların değişik görüşlerine dayanarak yargıda bulunması manasına gelir. Elitist bir yaklaşımla eleştiri, birtakım insanoğlu tarafınca yalnızca “sanatçılar” yada “akademisyenler” tarafınca yapılan bir aktivite olarak görülebilir.

Fakat eleştiri, her insanın yapabileceği bir şeydir ve günlük hayatımızın pek çok alanında yer almaktadır. Eleştirinin temel maksadı, eleştirinin mevzusu olan eserin veya fikrin standardını, kıymetini ve doğruluğunu sorgulamaktır. Eleştirinin yapılacağı mevzu çoğu zaman bir sanat eseri, yazınsal bir yapıt, bir film, bir oyun, bir müzik albümü, bir kitap veya bir düşünce olabilir.

Eleştirinin bir öteki mühim maksadı da eleştirilen eserin veya fikrin daha iyi hale getirilmesine destek olmaktır. Eleştiri, eleştirilen şeyin eksikliklerini belirlemek, yanlışlarını ortaya çıkarmak ve geliştirilmesi için tavsiyeler sunmak için kullanılabilir. Eleştirinin, sadece negatif eleştirilerden oluşmadığı unutulmamalıdır.

Eleştiri Türleri

Eleştiri, değişik alanlarda ve mevzularda yapılabildiği için, değişik türleri vardır. Bu türler, eleştirinin yapılacağı alanlara ve eleştirinin amacına gore değişim gösterir. İşte eleştirinin en bilinen türleri:

1. Yazınsal Eleştiri

Yazınsal eleştiri, yazınsal eserlerin standardını, anlatısını ve yazarın dil ve yazım becerilerini değerlendirmeye odaklanır. Yazınsal eleştiri, romanlar, öyküler, şiirler benzeri yazınsal eserler hakkında yapılır. Bu tür eleştiri, yazarın amacını ve kurgusal dünyasını idrak etmek için eserlerin içeriğini inceleyerek, karakterlerin ve olayların gelişimini değerlendirerek yapılır.

2. Sanat içerikli Eleştiri

Sanat içerikli eleştiri, fotoğraf, heykel, müzik benzeri sanat dallarındaki eserleri ele alır. Bu tür eleştiri, eserin sanat içerikli kıymetini, teknik becerilerini ve anlatımını değerlendirir. Sanat içerikli eleştiri, eserin yaratıldığı dönem, yazarın niyeti ve sanat içerikli üslup benzeri etkilere de dikkat eder.

3. Eleştirel Düşünme

Eleştirel düşünme, fikirlerin, görüşlerin ve kararların çözümleme edilmesi ve değerlendirilmesi sürecidir. Bu tür eleştiri, değişik düşünceleri ve bakış açılarını sorgular ve yargılamadan öncesinde eleştiri bir halde düşünmek için tasarlanmıştır.

4. Felsefi Eleştiri

Felsefi eleştiri, felsefi mevzuları inceleyerek, felsefi görüşleri eleştirir. Bu tür eleştiri, felsefi argümanları, kavramları ve teorileri değerlendirir ve felsefi düşüncenin doğru yada doğru olmayan bulunduğunu sorgular.

5. Politik Eleştiri

Politik eleştiri, siyasal fikirleri, politikacıları yada politik kararları sorgular. Bu tür eleştiri, politikacıların niyetlerini, politik kararların neticelerini ve politik felsefenin doğruluğunu değerlendirir.

Eleştirinin Önemi

Eleştiri, herhangi bir yapıt, yaratı yada düşünce hakkında görüş bildirme ve münakaşa yapma sürecidir. Eleştirinin önemi, pek çok alanda değişik şekillerde ortaya çıkmaktadır. Eleştiri, yaratıcılığı ve düşünme sürecini teşvik ederken, insanların kendilerini geliştirmelerine destek sağlar.

İşte eleştirinin önemini özetleyen bikaç neden:

Yaratıcılığı Teşvik Eder

Eleştiri, yaratıcı süre boyunca katkı sağlar. Yapıt yada yaratı hakkında yapılan eleştiriler, yaratıcı insanın eseri daha iyiye ve daha güçlüye taşımalarına destek olabilir. Eleştirinin tesirli bir halde kullanılması, yaratıcılığı artırabilir ve yeni fikirlerin meydana gelmesine destek olabilir.

Gelişmeyi Teşvik Eder

Eleştiri, gelişim ve öğrenme sürecine destek sağlar. Eleştiriyi kabul etmek, insanların kendilerini geliştirmelerine destek olabilir. Eleştirinin yapılması, insanın kuvvetli yanlarını keşfetmesine ve zayıf yanlarını geliştirmesine destek olabilir.

Daha İyi Kararlar Vermeye Destek Olur

Eleştiri, daha iyi kararlar vermek için bir rehber olabilir. Eleştiriler, yapılan bir kararın doğruluğunu yada yanlışlığını belirlemeye destek olabilir. Eleştiri yapmak, insanların daha çok farkındalık ve perspektif kazanmasına destek olabilir.

İletişim Becerilerini Geliştirir

Eleştiri, tesirli bir kontakt becerisi olan dinleme becerilerini geliştirir. Eleştirinin yapılması ve eleştiriyi kabul etmek, insanın başkalarının görüşlerine saygı duymasına ve onları dinleme becerilerini geliştirmesine destek olabilir.

Değerleri Münakaşaya Destek Olur

Eleştiri, toplumsal ve kültürel değerleri münakaşaya açar. Eleştiriler, insanların değişik görüşlere saygı duymalarını ve değişik bakış açılarını anlamalarını sağlayabilir. Bu, insanların daha geniş bir perspektif kazanmalarına ve birbirleriyle daha iyi bir halde anlaşmalarına destek olabilir.

Eleştiri Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eleştiri, bir yapıt, yaratı, düşünce yada vaka hakkında değişik kişilerin yada grupların değişik görüşlerine dayanarak yargıda bulunması manasına gelir. Eleştiri yapmak, pek çok insanoğlunun düşüncesini paylaşması sebebiyle basit görünebilir. Fakat, eleştiri yaparken dikkatli olunması gerekmekte olan birtakım mühim etkenler vardır. İşte eleştiri yaparken nelere dikkatli olunması gerektiği hakkında bikaç mühim ipucu:

• Eleştirinin temeli, eleştirinin yapılacağı mevzuda data sahibi olmaktır.
• Mevzu hakkında kafi bilgiye sahip olmadan eleştiri yapmak, eleştirinin hatalı ve yanıltıcı olmasına neden olabilir.
• Eleştirinin kişisel düşüncelerden ve duygulardan arındırılması gerekmektedir.
• Eleştiri yaparken, mevzuya objektif bir açıdan yaklaşmak, verilen argümanları ve kanıtları doğru bir halde çözümleme etmek ve objektif bir halde yargılamak gerekmektedir.
• Eleştiri yapılırken, eleştirinin yapılacağı insanın niyeti hakkında düşünce sahibi olmak {önemlidir}.
• Eleştirinin yapılacağı insanın niyeti, eleştirinin yapılacağı mevzunun anlaşılması ve eleştirinin yapılması için {önemlidir}.
• Eleştirinin yapılacağı şahıs yada grup, eleştirinin yapılacağı kelimeleri, ifadeleri ve tonu anlamadan eleştiriyi kabul etmeyebilir.
• Eleştiriyi yaparken, açık ve net bir halde ifade etmek ve mevzuya yeterli bir dil kullanmak {önemlidir}.
• Eleştiri yapmak yalnızca problemleri ortaya koymakla bitmez.
• Eleştiriyi yaparken, tavsiyeler sunmak da {önemlidir}.
• Eleştirinin yapılacağı şahıs yada grup, eleştirinin yapılması için önereceğiniz çözümlere kıymet verir.

Eleştiri Yapmak Neden Yapılır?

Eleştiri, yalnızca negatif biçimde yapılmaz pozitif şekillerde de yapılır. Eleştiri bir mevzu hakkında pozitif, yararlı bir amaca ulaşmak için yapılır. Var olunan hatalar karşısında veya zıt düşüncelere karşı eleştiri yapılarak o mevzunun iyileştirilmesi ve yararlı olması amaçlanır. Sözgelişi yazı yazan bir arkadaşınızın makalesini okuduktan sonrasında pozitif veya negatif yönde eleştirilerinizi yaparak yazı hakkında arkadaşınızın nasıl bir yol izlemesi gerektiği boyutunda onu aydınlatmış olabilirsiniz.

Fakat sırf söz olsun diye eleştiri yapmak doğru değildir. Yapılan bu eleştiriler insanları doğru olmayan biçimde yol almasına neden olabilir. Eleştiri yapmak da bir sanattır. İnsanlar bilmedikleri mevzu hakkında eleştiri yapmamalıdır. Mesela resimden anlamıyorsanız, bir tablo hakkında eleştiri yapmanız doğru değildir. Yaptığınız bu eleştiri yersizdir.

Eleştiri yapmak için hangi niteliklere sahip olmak gerekmektedir?

Eleştiri yapmak için ilk olarak mevzu hakkında data sahibi olmak ve objektif bir bakış açısına sahip olmak {önemlidir}. Ek olarak, eleştirinin yapıcı ve yapıcı bir halde sunulması, eleştirinin kabul edilebilir olması için {önemlidir}.

Eleştiri, bir kişiye yada gruba karşı saldırganlık içerisinde bulundurur mi?

Eleştiri, bir şahıs yada gruba karşı saldırganlık içermez. Eleştiri yaparken, sadece eseri yada düşünceleri değerlendirirken, kişisel saldırılardan kaçınmak {önemlidir}.

Eleştiri yapmak, eserin yada düşüncenin sahibine karşı saygısızlık mıdır?

Eleştiri yapmak, eserin yada düşüncenin sahibine karşı saygısızlık değildir. Eleştirinin yapıcı ve objektif bir halde sunulması, eleştirinin kabul edilebilir olması için {önemlidir}.

Eleştiri, yalnızca sanat eserleri için mi yapılır?

Eleştiri, yalnızca sanat eserleri için değil, hem de fikirler, düşünceler, belkide davranma şekilleri için de yapılır. Eleştiri, herhangi bir mevzuda, insanların düşünmelerine ve kendilerini geliştirmelerine destek olmak için kullanılabilir.

Eleştiri yapmak, her insanın yapabileceği bir şey midir?

Eleştiri yapmak her insanın yapabileceği bir şeydir. Fakat, eleştirinin yapıcı ve objektif bir halde sunulması, eleştirinin kabul edilebilir olması için {önemlidir}. Eleştiri yaparken, mevzu hakkında data sahibi olmak ve objektif bir bakış açısına sahip olmak da {önemlidir}.